Σπολάιτα (Παλιόκαστρο ή Κάστρο Σπολάιτας - Αρχαία Πόλη

	Κοντά στην Δ όχθη του Αχελώου και σε απόσταση 2, 3 χλμ. Β της Στράτου και 11,4 χλμ. Β-ΒΑ του Αγγελοκάστρου βρίσκεται ένας οχυρωμένος Αιτωλικός οικισμός. Η αρχαία οχύρωση αναπτύσσεται γύρω από την κορυφή του λόφου Παλιόκαστρο ή Κάστρο της Σπολάϊτας, (ύψους 119 μ.), από το όνομα του ομώνυμου χωριού που βρίσκεται περί τα 2,5 χλμ. Β της τοποθεσίας. Η οχύρωση αυτή δεν έχει ταυτιστεί ακόμη με κάποια γνωστή Αιτωλική πόλη. Αρχικά είχε λανθασμένα ταυτιστεί από ορισμένους μελετητές, με το αρχαίο Αγρίνιο, όμως μετά από τον εντοπισμό των ερειπίων του αρχαίου Αγρινίου στη θέση Μεγάλη Χώρα ή Διαμαντέϊκα Αγρινίου, (Aγ. Κωνσταντίνος Δήμου Αγρινίου), έγινε φανερό ότι εδώ έχουμε μία μικρή κώμη, η οποία είχε πιθανότατα κάποιου είδους εξάρτηση από αυτό, αφού έπαιζε το ρόλο του φρουρού του, αλλά και του φρουρού της Αιτωλίας γενικότερα. Δεδομένου ότι ο Αχελώος ήταν μέχρι εδώ πλωτός, κατά την κλασική και ελληνιστική περίοδο, το Παλιόκαστρο ή Κάστρο της Σπολάϊτας, μαζί με το Παιάνιο, αποτελούσαν τους πλησιέστερους στο ποτάμι οικισμούς της αρχαίας Αιτωλίας, επομένως ήταν αναβαθμισμένα από στρατηγική και εμπορική άποψη. Στο εσωτερικό της οχύρωσης υπάρχουν ίχνη κτηρίων και αναλήμματα κυρίως στη Β πλευρά της. Εξωτερικά της οχύρωσης του Παλιόκαστρου ή Κάστρου της Σπολάϊτας, στο Δ πόδι του λόφου και στη θέση Κατσιμπιρέϊκα, σε μία έκταση 230 τ.μ. περίπου, ανασκάφηκε το 1986 από τον αρχαιολόγο Δρ. Λάζαρο Κολώνα, ένα αρχαϊκό ιερό. Πηγή: Ηλεκτρονική Πλοήγηση Μνημείων Αιτωλοακαρνανίας και Αχαΐας